بارداری خارج از رحم، یکی از وضعیتهای پزشکی جدی است که در آن جنین به جای قرار گرفتن در داخل رحم، در مکانی دیگر از سیستم تولید مثل زنانه، معمولاً در لولههای فالوپ، رشد میکند. این نوع بارداری، که به آن بارداری اکتوپیک نیز گفته میشود، میتواند بسیار خطرناک باشد و اگر به موقع تشخیص داده نشود، منجر به عوارض شدید و حتی تهدید کننده زندگی مادر شود. این مورد نیاز به تشخیص سریع و مداخله پزشکی دارد، زیرا جنین نمیتواند در خارج از رحم به طور طبیعی رشد کند.
بارداری خارج از رحم چیست؟
بارداری خارج از رحم، وضعیتی است که در آن جنین در خارج از رحم مادر و در لوله های فالوپ رشد میکند. این وضعیت کاملا خطرناک است و ر صورت پیشرفت، میتواند باعث پارگی لوله فالوپ و خونریزی در دوران بارداری شود. اگر علائم مربوط به این مشکل حاد را تجربه میکنید یا مشکوک به این وضعیت هستید، فوراً با بهترین متخصص زنان مشورت کنید تا از سلامت خود و پیشگیری از عوارض جدی اطمینان حاصل کنید.
بیشتر بخوانید: حرکت طبیعی جنین در بارداری چیست؟
علائم بارداری خارج از رحم
بارداری خارج از رحم، با علائم مختلفی همراه است که در ادامه اشاره خواهیم داشت.
- درد مداوم یا شدید در یک سمت شکم یا لگن
- خونریزی خفیف یا شدید واژینال
- درد شانه به دلیل فشار خون در دیافراگم
- احساس فشار در ناحیه شکم یا احساس ناراحتی
- ضعف عمومی یا سرگیجه
- درد هنگام فعالیتهای خاص
- درد شدید و ناگهانی در شکم یا لگن
- علل بارداری خارج از رحم
این مورد زمانی رخ میدهد که تخمک بارور شده در خارج از رحم، معمولاً در لوله های فالوپ، رشد کند. این وضعیت میتواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. برخی از این علل عبارتند از:
- عفونت های مقاربتی (STI) مانند کلامیدیا و گنوره
- جراحی های قبلی در ناحیه لگن یا شکم، مانند جراحی های کیست تخمدان یا آپاندیس
- التهاب های لگنی ناشی از عفونت یا بیماری های التهابی
- تغییرات هورمونی که بر روی عملکرد لوله های فالوپ و تخمک گذاری تأثیر میگذارد.
- درمان های باروری مانند IVF
- اگر در گذشته بارداری خارج از رحم داشتهاید، احتمال تکرار آن بیشتر است.
- وجود مشکلات ساختاری مانند تغییرات غیرطبیعی در شکل یا اندازه لوله های فالوپ
- در برخی موارد، اختلالات ژنتیکی یا پزشکی خاص میتواند بر عملکرد طبیعی لوله های فالوپ تأثیر بگذارد.
- برخی داروها، به ویژه داروهای هورمونی، میتوانند بر روی حرکت تخمک و لانه گزینی آن تأثیر بگذارند.
- سیگار کشیدن
- سن بالای 35 سال خانم ها
تشخیص بارداری خارج از رحم
تشخیص بارداری خارج از رحم نیاز به ارزیابی دقیق و استفاده از روش های مختلف پزشکی دارد. این تشخیص معمولاً شامل مراحل زیر است:
پزشک از شما در مورد علائم، سابقه بارداری و مشکلات پزشکی احتمالی سوال خواهد کرد. پزشک ممکن است معاینه فیزیکی انجام دهد تا وجود درد یا حساسیت در ناحیه شکم و لگن را بررسی کند. سطح هورمون گنادوتروپین کوریونیک انسانی (HCG) در خون میتواند برای تایید بارداری استفاده شود.
در این مورد، سطح HCG معمولاً کمتر از بارداری طبیعی و یا به طور غیرطبیعی افزایش مییابد. سونوگرافی میتواند به شناسایی موقعیت جنین کمک کند. در سونوگرافی، پزشک ممکن است نتواند جنین را در رحم مشاهده کند و به جای آن، نشانه هایی از این مشکل یا سایر مشکلات لگنی را پیدا کند.
در برخی موارد، سونوگرافی داپلر برای بررسی جریان خون در نواحی خاص و تشخیص بارداری خارج از رحم ممکن است استفاده شود.
اگر سایر روش ها نتایج قطعی ندهند و پزشک همچنان مشکوک به این مشکل باشد، ممکن است لاپاراسکوپی انجام شود.
درمان بارداری خارج از رحم
درمان بارداری خارج از رحم بسته به وضعیت و شدت بیماری میتواند متفاوت باشد. درمان مناسب نیاز به تشخیص دقیق و بررسی شرایط بیمار دارد. در زیر به روش های مختلف درمان این مشکل اشاره خواهیم داشت.
متوترکسات
یکی از داروهایی که برای درمان این مشکل استفاده میشود، متوترکسات است. این دارو به توقف رشد سلول های جنین و حل شدن آن کمک میکند. این روش معمولاً برای بارداری های خارج از رحم در مراحل اولیه و در صورتی که علائم حاد وجود ندارد، مناسب است.
لاپاراسکوپی
این روش جراحی کم تهاجمی برای حذف جنین و ترمیم لوله های فالوپ در مواردی که بارداری خارج از رحم به مرحله پیشرفته تری رسیده یا باعث خونریزی شدید شده است، استفاده میشود. در این روش، جراح از طریق برش های کوچک و با استفاده از دوربین و ابزارهای جراحی خاص، جنین را خارج کرده و ناحیه آسیب دیده را ترمیم میکند.
جراحی باز
در صورتی که بارداری خارج از رحم باعث خونریزی شدید یا پارگی لوله فالوپ شده باشد، ممکن است نیاز به جراحی باز (لاپاراتومی) باشد. در این روش، جراح با یک برش بزرگ تر در شکم، جنین و بافت آسیب دیده را برداشته و به ترمیم نواحی آسیب دیده میپردازد.
امکان بارداری مجدد بعد از حاملگی خارج از رحم وجود دارد؟
بارداری مجدد پس از درمان حاملگی خارج از رحم امکان پذیر است، به ویژه اگر لوله های فالوپ یا سایر ساختارهای تولید مثل سالم باقی بمانند. برای برخی از زنان، ممکن است نیاز به بررسی های پزشکی و پیگیری های ویژه ای برای اطمینان از سلامت باروری و پیشگیری از مشکلات مشابه در آینده وجود داشته باشد.
سوالات متداول
بعد از درمان بارداری خارج از رحم چه اقدامات پیشگیرانهای باید انجام شود؟
بعد از درمان، پزشک ممکن است توصیه هایی برای مراقبت های بعدی و پیگیری های لازم ارائه دهد. بررسی های منظم و معاینات پزشکی به شناسایی مشکلات احتمالی و پیشگیری از این مشکل در آینده کمک میکند.
بارداری خارج از رحم خطرناک است؟
بارداری خارج از رحم برای همه بانوان خطرناک است زیرا میتواند منجر به پاره شدن لوله های فالوپ و خونریزی داخلی شود که نیاز به درمان فوری دارد. این وضعیت نیاز به مراقبت پزشکی فوری و مناسب دارد تا از بروز عوارض جدی جلوگیری شود.
بارداری خارج از رحم میتواند دوباره تکرار شود؟
احتمال بارداری خارج از رحم در آینده برای زنانی که قبلاً تجربه کردهاند بیشتر است. بررسی های پزشکی و مراقبت های ویژه میتواند به کاهش این خطر کمک کند.
نتیجه گیری
بارداری خارج از رحم یک وضعیت پزشکی جدی است که نیاز به تشخیص و درمان سریع دارد. این نوع بارداری معمولاً در لوله های فالوپ رشد میکند، میتواند به مشکلات جدی و عوارضی مانند خونریزی داخلی منجر شود. درمان بسته به وضعیت خاص هر بیمار میتواند شامل دارو، جراحی یا ترکیبی از این دو باشد. با درمان مناسب و به موقع، اکثر زنان قادر به بهبودی کامل و بازگشت به زندگی عادی خود هستند. مهم است که زنان از علائم هشداردهنده این وضعیت آگاه باشند.
