پیچ خوردگی تخمدان یکی از مشکلات اورژانسی نادر ولی جدی در زنان است که به سرعت منجر به کاهش خونرسانی تخمدان و آسیبهای برگشت ناپذیر میشود. این عارضه به علت چرخش تخمدان حول محور خود اتفاق میافتد و معمولاً با درد شدید و ناگهانی در ناحیه پایین شکم همراه است. تشخیص به موقع و مداخله جراحی فوری از اهمیت بسیاری برخوردار است تا از نارسایی تخمدان و عوارض بعدی جلوگیری شود.
پیچ خوردگی تخمدان چیست؟
پیچ خوردگی تخمدان یک مشکل بسیار دردناک است و زمانی رخ میدهد که تخمدان و گاهی همراه با لوله فالوپ، به دور خود میچرخد و باعث قطع جریان خون به تخمدان میشود. این مشکل معمولاً با درد شدید در ناحیه شکم یا لگن همراه است و اگربه موقع درمان نشود موجب آسیب دائمی به تخمدان یا حتی از دست دادن آن میشود. پیچ خوردگی تخمدان بیشتر در زنان در سنین باروری رخ میدهد و نیاز به جراحی فوری برای بازگرداندن جریان خون و جلوگیری از آسیب دارد. این مشکل باید توسط بهترین متخصص زنان مورد بررسی و درمان قرار بگیرد.
دلیل پیچ خوردگی تخمدان چیست؟
پیچ خوردگی تخمدان به دلایل مختلفی رخ میدهد که عمدتاً به وجود ناهنجاری هایی در تخمدان یا لوله فالوپ مرتبط است. برخی از دلایل رایج عبارتند از:
- کیست های بزرگ تخمدان: وجود کیست یا توده های بزرگ در تخمدان باعث سنگین شدن و افزایش احتمال پیچ خوردگی میشود.
- تحرک زیاد تخمدان: در برخی زنان، تحرک بیشتر تخمدان به ویژه در دوران باروری خطر پیچ خوردگی را افزایش میدهد.
- تحریک تخمدان در درمان های باروری: داروهای تحریک تخمک گذاری در زنان که تحت درمان ناباروری قرار دارند، باعث بزرگ شدن تخمدان ها و افزایش خطر پیچ خوردگی میشوند.
- وجود تودههای غیرطبیعی: تودهها یا تومورهای خوش خیم و بدخیم در تخمدان تعادل طبیعی آن را مختل کرده و منجر به پیچ خوردگی می شوند.
- بارداری: در دوران بارداری، به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش حجم تخمدان، احتمال پیچ خوردگی بیشتر است.
بیشتر بخوانید: کیست تخمدان در بارداری
پیچ خوردگی تخمدان چه علائمی دارد؟
پیچ خوردگی تخمدان معمولاً با علائم ناگهانی و شدید همراه است. علائم رایج عبارتند از:
- درد شدید و ناگهانی در ناحیه پایین شکم یا لگن، این درد اغلب به یک طرف محدود است و به تدریج شدیدتر میشود.
- تهوع و استفراغ همراه با درد، از علائم شایع این عارضه هستند.
- تب در برخی موارد نیز رخ میدهد، به ویژه اگر جریان خون به تخمدان برای مدت طولانی قطع شود.
- تورم یا حساسیت در ناحیه شکم خانم ها
- کاهش یا قطع جریان خون به تخمدان که منجر به علائمی مانند ضعف، سرگیجه یا حتی بی حالی میشود.
- علائم مشابه مشکلات گوارشی مانند درد شدید شکمی، که گاهی با مشکلات معده یا روده اشتباه گرفته میشود.
بیشتر بخوانید: لابیاپلاستی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه شود؟
در صورت تجربه درد شدید و ناگهانی در ناحیه پایین شکم یا لگن که همراه با تهوع، استفراغ، تب یا درد شدید هنگام لمس شکم باشد، باید فوراً به متخصص زنان با تجربه مراجعه کنید. این علائم نشانه پیچ خوردگی تخمدان است که یک وضعیت اورژانسی تلقی میشود و نیاز به درمان سریع دارد تا از آسیب دائمی به تخمدان جلوگیری شود. همچنین، اگر در گذشته مشکلاتی مانند کیست تخمدان یا درمان های باروری داشته اید و درد مشابهی را تجربه میکنید، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.
درمان پیچ خوردگی تخمدان
درمان پیچ خوردگی تخمدان به طور عمده از طریق جراحی انجام میشود. هدف جراحی، باز کردن پیچ خوردگی و بازگرداندن جریان خون به تخمدان است. اگر تخمدان هنوز سالم باشد، جراح زنان تلاش میکند تا آن را حفظ کند. در صورت آسیب شدید و قطع طولانی مدت جریان خون که باعث نکروز مرگ بافت تخمدان میشود، نیاز به برداشتن تخمدان اوفورکتومی میباشد. جراحی معمولاً به صورت لاپاراسکوپی انجام میشود که روشی کم تهاجمی است و بهبودی سریع تری نسبت به جراحی باز دارد.
سوالات متداول
پزشک از طریق معاینه بالینی، سونوگرافی و گاهی آزمایش های تکمیلی مانند MRI یا سی تی اسکن پیچ خوردگی تخمدان را تشخیص میدهد.
اگر تخمدان سالم باقی بماند، تأثیر چندانی بر باروری نخواهد داشت. اما در صورت برداشتن تخمدان، اگر تخمدان دیگر سالم باشد، باروری معمولاً حفظ میشود.
احتمال پیچ خوردگی تخمدان در دوران بارداری به ویژه در سه ماهه اول بیشتر است، اما نادر است.
پیچ خوردگی تخمدان خود به خود بهبود نمییابد و نیاز به جراحی فوری دارد.
نتیجه گیری
همانطور که میدانید، پیچ خوردگی تخمدان یک وضعیت جدی است که نیاز به تشخیص و درمان فوری دارد. آگاهی از علائم و مراجعه سریع به پزشک از عوارض جدی مانند آسیب دائمی به تخمدان یا کاهش باروری جلوگیری میکند. اگر درد ناگهانی و شدیدی در ناحیه شکم یا لگن احساس کردید، به خصوص اگر سابقه کیست تخمدان یا درمان های باروری دارید، حتماً این مشکل را جدی بگیرید و به موقع اقدام کنید. تشخیص زودهنگام و جراحی سریع کلید حفظ سلامت تخمدان و بهبود کامل است.